طرز کار اهمتر عقربه ای و اهمتر دیجیتال یا مولتی متر

اهم متر و طرز کار آن:

نام دیگر اهمتر،مولتی متر یا آوومتر می باشد.
وظیفه اهمتر:

اندازه گیری مقدار مقاومت،مقدار ولتاژ متناوب،مقدار ولتاژ مستقیم و مقدار جریان می باشد و به آن اندازه گیر چند حالته یا مولتی متر می گویند.
طریقه کار قسمت اهم و طرز اندازه گیری مقاومت در اهمتر عقربه ای :

ابتدا کلید سلکتور اهمتر را روی R*1 گذاشته و دو فیش اهمتر را به هم اتصال می دهیم،عقربه باید حرکت کند و روی صفر بایستد.در غیر اینصورت پیچ تنظیم صفر اهمتر باید تنظیم شود.اگر تنظیم نشد،باطری قلمی ۱٫۵ ولتی داخل اهمتر ضعیف است. (باطری ۹ ولت کتابی مربوط به قسمت R*10K است.)یا اهمتر خراب است سپس دو فیش اهمتر را به دو سر مقاومت می زنیم.البته دقت شود که هر دو دست به فیش های اهمتر تماس نداشته باشد.اگر عقربه حرکت نکند کلید را روی R*10 و یا R*100 و یا R*1k قرار می دهیم.

به طور مثال اگر کلید روی R*100 باشد و عقربه روی خط مدرج شده روی عدد ۵۰ ایستاد می گوییم مقدار مقاومت برابر است با (۱۰۰*۵۰=۵۰۰۰) یعنی ۵۰۰۰ اهم می باشد.اگر کلید را روی R*1K قرار دهیم و عقربه روی ۵ بایستد که مقدار مقاومت باز هم برابر است با :

۵*۱K=5K

دقت شود هر بار که کلید را روی R*1 یا R*10 یا …قرار می دهیم باید تنظیم صفر مجددا صورت گیرد.
طریقه کار قسمت AC:

برای اندازه گیری ولتاژ AC(مانند برق شهر) کلید انتخاب کننده (سلکتور) را در قسمت AC-Vباید قرار داد.(برق ACقطب مثبت و منفی ندارد و فیش ها را از هر طرف بزنیم فرقی نمی کند.)

اگر کلید را روی درجه ۱۰ قرار دهیم مقدار ولتاژ را روی خط مدرج بین صفر تا ۱۰ باید بخوانیم،اگر کلید را روی درجه ۵۰ قرار دهیم،مقدار ولتاژ را روی خط مدرج بین صفر تا ۵۰ باید بخوانیم و اگر کلید سلکتور را روی درجه ۲۵۰ قرار دهیم،مقدار ولتاژ را روی خط مدرج ۰ تا ۲۵۰ باید بخوانیم و اگر کلید سلکتوری را روی درجه ۵۰۰ قرار دهیم،چون خط مدرج ۵۰۰ وجود ندارد،مقدار ولتاژ را روی خط ۰ تا ۵۰ می خوانیم و آن را در ۱۰ ضرب می کنیم و اگر کلید را روی ۱ قرار دهیم مقدار ولتاژ را روی خط ۰ تا ۱۰ خوانده و بر ۱۰ تقسیم می کنیم.
طریقه کار قسمت ولتاژ DC :

برای اندازه گیری ولتاژ DC(مانند برق باطری یا آداپتور) کلید سلکتور را باید در قسمت DC-V قرار داد.برق DC دارای قطب + و – است و باید فیش سیاه را به منفی و فیش قرمز را به مثبت بزنیم در غیر اینصورت عقربه در جهت مخالف حرکت می کند.برای خواندن ولتاژ DC مانند ولتاژ AC عمل می شود،یعنی اگر کلید روی ۱۰ باشد مقدار ولتاژ روی خط مدرج بین صفر تا ۱۰ و اگر روی ۵۰ باشد روی خط مدرج صفر تا ۵۰ و اگر روی ۲۵۰ باشد روی خط مدرج صفر تا ۲۵۰ خوانده می شود.

برای اندازه گیری جریان DC بایستی مولتی متری که کلید آن روی DC-mA است،به طور سری در مدار قرار گیرد و مقدار جریان روی همان خطوط مدرج بین ۰ تا ۱۰،یا ۰ تا ۵۰ و یا ۰ تا ۲۵۰ خوانده شود.

دکمه فشاری قرمز روی بعضی اهمترها برای تست باطری اهمتر است،اگر فشار دادیم و عقربه تا نیمه حرکت کرد باطری سالم است.همچنین اگر دو سر اهمتر را به هم بزنیم و با تنظیم پیچ اهمتر عقربه روی صفر نیاید یا باطری آن ضعیف است یا اهمتر خراب است.

کلید دو حالته در بعضی اهمترها (+ -) برای اینست که اگر در موقع ولتاژگیری عقربه در جهت مخالف حرکت شود به جای تعویض فیش ها کلید را در حالت دیگر قرار داده ولتاژ را بخوانیم.

برای اندازه گیری ولتاژ باطری ها کلید سلکتور در قسمت ولتاژ روی درجه ۱۰ قرار دارد بنابراین مقدار را روی خط مدرج بین صفر تا ۱۰ باید بخوانیم که در این صورت مشاهده می کنیم،عقربه بین ۴ تا ۶ قرار گرفته است و حدودV ۴٫۵ ولت را نشان می دهد.همچنین در شکل زیر طریق ولتاژگیری برق شهر نشان داده شده است.
طرز کار اهمتر دیجیتال:
الف-طریقه اندازه گیری مقاومت:

کلید سلکتور اهمتر را روی قسمت Ω قرار می دهیم در این قسمت،علامت های ((۲۰۰ و ۲kو ۲۰kو ۲۰۰kو ۲Mو ۲۰M)) نوشته شده است که قسمت ●))) مربوط به تست دیود،تست ترانزیستور و تست قطع و وصل بودن می باشد (بیزر یا بوق).

هنگامی که کلید اهمتر را روی عدد ۲۰۰ قرار می دهیم،یعنی اهمتر در این حالت قابلیت اندازه گیری مقاومت های بین صفر تا ۲۰۰ اهم را دارا می باشد و هنگامی که کلید را روی ۲K قرار می دهیم،یعنی اهمتر قابلیت اندازه گیری مقاومت های بین صفر تا ۲ کیلو اهم را دارا می باشد و … ضمنا در این حالت فیش سیاه اهمتر را در محل COM و فیش قرمز اهمتر را در محلی که با V/F/Ω مشخص شده قرار می دهیم و مقدار مقاومت را بر روی صفحه می خوانیم.هرگاه اهمتر قادر به خواندن مقدار مقاومت نباشد عدد ۱ ظاهر می شود که باید کلید را تغییر داد و هرگاه اهمتر در همه حالت عدد ۱ را نشان دهد معرف خرابی مقاومت است.
طریقه تست دیود و ترانزیستور با اهمتر دیجیتال:

برای تست دیودها و ترانزیستورها،کلید اهمتر را روی قسمت … قرار می دهیم و فیش سیاه اهمتر را در نقطه COM و فیش قرمز را در نقطه V/F/Ω قرار داده و دیود و ترانزیستور را تست می کنیم.
طریقه اندازه گیری ولتاژ مستقیم(باطری=DC):

کلید سلکتور را روی محدوده ولتاژ DC که با علامت _ مشخص شده قرار می دهیم.در این محدوده شماره های مختلفی دیده می شود.چنانچه کلید را روی رنج ۲۰۰m قرار دهیم،مفهومش اینست که اهمتر در این حالت قادر است ولتاژهای بین صفر تا ۲۰۰ میلی وات را اندازه گیری کند.چنانچه کلید سلکتور را روی عدد ۲V قرار دهیم مفهومش اینست که اهمتر در اینحالت قادر است ولتاژهای بین صفر تا ۲ ولت را اندازه گیری کند و به همین نحو… در این حالت نیز فیش سیاه در محل COM و فیش قرمز در محل V/F/Ω نصب می شود.ضمنا به علت اینکه بایستی فیش مثبت و منفی را درست وصل کنیم،در صورت برعکس زدن فیشها،مقدار ولتاژ با علامت منفی روی صفحه ظاهر می شود.
طریقه اندازه گیری ولتاژ متناوب(AC):

کلید سلکتور اهمتر را روی محدوده ولتاژ AC که با علامت ~ مشخص شده قرار می دهیم.در این محدوده شماره های مختلفی دیده میشود.چنانچه کلید را روی رنج ۲V قرار دهیم،یعنی در این حالت اهمتر قادر است ولتاژهای بین صفر تا ۲ ولت متناوب را اندازه گیری کند و اگر کلید را روی ۲۰V قرار دهیم یعنی اهمتر ولتاژهای بین صفر تا ۲۰ ولت را می تواند اندازه گیری نماید.در این حالت فیش سیاه را در محل COM و فیش قرمز را در محل V/F/Ω قرار داده و فیش ها را از هر طرف به محل ولتاژ وصل کنیم فرقی نمی کند چون ولتاژ متناوب قطب منفی و مثبت ندارد.
طریقه اندازه گیری جریان DC:

کلید سلکتور را روی قسمت DC-mA قرار داده و فیش سیاه را در محل COM و فیش قرمز را در محل mA (برای جریان کم) و یا ۲۰A (برای جریان زیاد) قرار داده و آنگاه برای اندازه گیری جریان،فیش اهمتر را در مدار مربوطه به صورت سری قرار می دهیم.
طریقه اندازه گیری مقدار ظرفیت خازن:

پایه های خازن را پس از خالی خازن،در محلی که با CX در قسمت بالای اهمتر مشخص شده است قرار داده و کلید سلکتور را در قسمت CX،بر روی یکی از شماره ها قرار می دهیم.به طور مثال وقتی کلید سلکتور را روی رنج ۲۰n قرار می دهیم یعنی اهمتر قادر است ظرفیت خازنهایی که بین صفر تا ۲۰ نانوفاراد است را اندازه گیری نماید.
طرز کار تستر ترانزیستور در اهمتر دیجیتال:

ابتدا مشخص می کنیم که ترانزیستور PNP(مثبت) است و یا NPN(منفی) و سپس پایه های Bو Eو C آن را مشخص می کنیم.

سپس ترانزیستور مورد تست را در محل مربوطه قرار داده و کلید سلکتور را روی hFE قرار می دهیم و آنگاه مقدار hFE ترانزیستور بر روی صفحه اهمتر ظاهر می شود که با مقایسه کردن آن با مقدار hFE که در جلوی شماره آن ترانزیستور،در کتاب مشابهات ترانزیستورها نوشته شده است،می توان پی برد که ترانزیستور سالم است یا خراب.
طریقه اندازه گیری مقدار فرکانس با اهمتر دیجیتال :

کلید سلکتور اهمتر را روی قسمت فرکانس (۲۰KHZ) قرار داده و فیش سیاه را به محل COM و فیش قرمز را در محل V/F/Ω قرار می دهیم و آنگاه مقدار فرکانس را اندازه می گیریم.
طریقه اندازه گیری مقدار حرارت با اهمتر دیجیتال :

قطعه حساس به حرارت را که به دو فیش وصل است و در جعبه اهمتر قرار دارد به محلی که در قسمت بالای اهمتر قرار دارد و با علامت – و + مشخص شده قرار داده و آنگاه اگر قطعه فوق را به محل دما نزدیک کنیم مقدار حرارت بر روی صفحه اهمتر ظاهر می شود.
کلید Hold در اهم متر دیجیتال چیست؟

در بعضی اهمترهای دیجیتال،مقدار کم و زیاد شده و متناوبا تغییر کند که برای ثابت دیده شدن عدد،می توان کلید Hold را فشار داد.